Pas op! Broer-zus dynamiek in de organisatie!
Als leidinggevende zijn we er mee vertrouwd dat de relatie met je ouders invloed heeft op je huidige rol in de organisatie. Processen uit het verleden kunnen onbewust overgedragen worden naar het hier en nu. Medewerkers zien bijvoorbeeld delen van hun moeder of vader in jou als leidinggevende en verwachten dat jij je ook zo gaat gedragen. Ze verwachten dat je hen bijvoorbeeld motiveert, waardeert en duidelijkheid biedt. Het is mogelijk dat jij als gevolg van die onbewuste verwachtingen ook daadwerkelijk in zo’n ouderrol schiet en de medewerkers gaat “opvoeden” en “verzorgen”. Dit impliciete contract is wellicht niet altijd helpend voor het effectief en efficiënt werken aan de taak. Het legt een onevenredige druk op rol van de leidinggevende en komt niet ten goede aan een cultuur van gezamenlijke verantwoordelijkheid en oplossingsgerichtheid.
Door de relatie met je eigen ouders te exploreren en te analyseren, bijvoorbeeld tijdens coaching, is het mogelijk deze onderliggende dynamiek te herkennen en bewust een andere rol te kiezen die beter aansluit bij wat er gevraagd wordt in de organisatie.
Wat veelal onderbelicht wordt tijdens dit exploratieproces is de invloed van de relatie met broers en zussen op je huidige rol. Ondanks dat de meeste mensen wel een of meerdere collega’s kennen die qua gedrag op hun broer of zus lijken, zijn we toch niet gewend om deze historische patronen in te zetten om de hedendaagse dynamieken in de organisatie te begrijpen.
Afgelopen maand heb ik deelgenomen aan de workshop ”Sibling dynamics” van Servaas van Beekum. Hij pleit ervoor dat we organisatieproblemen in het hier en nu niet alleen proberen te begrijpen vanuit de verticale relatie (ouder-kind), maar ook vanuit de horizontale relatie (broer/zussen). Ook relatie patronen tussen broers en zussen uit het verleden, kunnen zich onbewust in het heden in de organisatie manifesteren. Volgens van Beekum kent het Israel-palestina conflict bijvoorbeeld typische kenmerken van een horizontaal relatie waarin de partijen primitieve en onvolwassen broers – zussen patronen aan het uitspelen zijn. Zeker in systemen waar er geen moeder of vader figuren zijn, kortom waar alleen een horizontale relatie bestaan, is er volgens van Beekum veelal gedonder. Machtsmisbruik, competitie en touwtrekken om de aandacht zijn veelal elementen van deze relaties. Een voorbeeld van “gedonder” in organisaties zie je bijvoorbeeld terugkomen bij de vorming van “zelfsturende teams”. In zelfsturende teams hebben medewerkers onbewust de neiging in rollen te schieten die gelijkenissen hebben met de broer/zus rollen uit het verleden. Zonder hier op te interveniëren ontstaan er dynamieken die grote gelijkenis hebben met de gebeurtenissen in het boekje Lord of the flies van William Golding. Pas dus op en wees je bewust van de krachten zoals broer/zus dynamieken, die je uit je leiderschapsrol kunnen trekken.
In het leiderschaps programma Taking up leadership dat ik in maart organiseer wordt er in de seminar rolbiografie, naast de invloed van je ouders, aandacht besteed aan de invloed van broer/zusjes dynamiek op je huidige rol. Interesse? kijk op www.nvsc.nl
